Düşünmek, hayal etmek ve nihayetinde hayalleri paylaşmak için atılan ilk adımda karşımıza çıkan
senaryo yazımı.
senaryolar insanların hayallerini aktarabilmesi için kullanabildikleri aracılardan sadece birisidir. Film ve dizilerin çekilmesinin temelinde yer alan senaryoların oluşturulması ve hayata geçirilmesi başlı başlına zorlu süreçlerdir. Kötü bir senaryodan hiçbir şekilde iyi bir iş çıkmayacağı da bu alanda eğitim alanlar ve çalışanlar tarafından da kabul edilmiştir.
Senaryonun Aşamaları
Senaryo yazımında süje, eşel ve tretman olmak üzere üç aşama vardır. Bu üç aşama tamamlandığında senaryo ortaya çıkar. Süje olarak adlandırılan aşamada çekilecek olan konu kabataslak şekilde hazırlanır. Süje tamamlandıktan sonra konu içerisinde geçen olayların birbirleri ile bağlantısı planlanır. Bu planlamaya şema yani eşel adı verilir. Planlama işleminden sonra da ayrıntılar yazılır. Konuşmalar, karakterler ve sahneler bu süreçte belirgin bir şekilde ortaya çıkar bu sürece de tretman adı verilir. Son aşama ile birlikte sinematografik hikaye kurgusu ortaya çıkar ve senaryo film olacak şekle girer.
Senaryo yazarı tamamlanan 3 ana sürecin sonunda sinema teknikleri ile birlikte seyirci bakış açısını da birleştirerek senaryonun son şeklini verir. Ünlü yönetmenlerin hepsi senaryonun ne kadar önemli olduğunu vurgularlar.
Senaryonun Ögeleri
Senaryo yazma sürecinde mutlaka bulunması gereken ögeler vardır. Kişiler, olay, yer ve zaman kurgu için olmazsa olmazlarken oyuncu, yönetmen ve izleyiciler de senaryonun filme dönüşme sürecindeki başarısını belirleyen unsurlardır. Senaryonun konusu olan durum ya da olay insanların başına gelebilecekleri, karşılaşabilecekleri ya da yaşayabilecekleri her durumu kapsar. İnsan odaklı gelişen bu durumların hepsi konu olarak adlandırılır ve konu hikayenin kahramanın kendisiyle ya da çevresiyle olan etkileşiminden dolayı ortaya çıkar. Bu etkileşimin sonucunda ortaya çıkan duygularla birlikte olay gelişir. Özlem, tutku, kıskançlık, korku gibi duygular ile gelişen olay nihayete erer. Senaryo yazımında olay planı serim, düğüm ve çözüm olmak üzere üç bölümden oluşur.Senaryonun içeriğini oluşturan olay kişi ya da kişilerin çevresinde gelişir. Bu kişiler senaryoda birinci ve ikinci derecede önemli kişiler olarak belirlenir. Bazı senaryolarda olay hayvanların ya da nesnelerin üzerine de şekillenebilir. Senaryon içerisinde yer alan kişiler, canlılar ya da nesneler toplumsal bir çevreye sahiptir ve bu çevre odağında şekillenirler. Senaryo içerisinde her mekan şekillendirilebilir. Dünya, uzay ya da hayali dünyalar mekan olarak kullanılabilir. Mekan kavramı gibi zaman kavramı da senaryo yazarının tercihine bağlıdır. Geçmiş, gelecek kavramları en uç noktalara kadar kullanılabilir. Zaman kavramı senaryolarda kronolojik, sonuçtan başlatılan, düğümden başlatılan ve düzensiz zaman şeklinde ilerleyecek şekilde kullanılabilir.
İyi Senaryo Kavramı
İyi senaryo denildiğinde ilk akla gelen hikayenin iyi olması gerekliliğidir. Hikayenin belirli sınırlaorı aşması, çıkış noktasının olması, sorularla birlikte şekillenmesi gerekir. Senaryonun bir mesajının olması ya da dikkat çekici bir hikayeye sahip olması da gerekir. Senaryolarda verilecek mesajın iyi gizlenmiş olması, yoruma açık olması ve izleyici tartışmaya itebilmesi de başarının anahtarlarından birisidir. Senaryo içerisinde olan her şey seyircinin dikkatini çekip sorgulamasını sağlarken senaryoya dahil olmayan şeyler de dikkat çeker. Her detayı bilmek insana keşfedecek bir şey bırakmadığından dolayı doğru değildir. İzleyicinin şaşırması, soru işaretlerine sahip olması ve birden fazla ihtimalin gerçekleşmesini hayal etmesi senaryonun başarılı olmasını sağlar. Ünlü yönetmen Alfred Hitchcock’un da ifade ettiği şekliyle
“İyi bir filmin ortaya çıkması için üç şey gereklidir: Senaryo, senaryo ve senaryo.”gerekir sözü senaryonun sinema dünyasındaki önemini ortaya koymaktadır.