Nilgün Çelik yazdı
Uzay Bilimleri ve sahne sanatlarıyla ilgilenene Becky Chambers’in Yaban Robotu İçin Bir İlahi ve Utangaç Dallar İçin Bir Dua ikilemesi Keşiş ve Robot, Eksik Parça Yayınlarından okura sunuldu.
Özgürlük ve kendini bulma yolunda bilinmeyene cesaretle atılma olarak özetleyeceğim bu kitabın baş kahramanları bir insan ve bir robot.
Kahraman Dex, tanıdıkları ve sevdikleriyle yaşadığı alanı kendini daha mutlu hissedeceğini sandığı için ve daha da önemlisi hiç duymadığı cırcır böceklerinin sesini duymak için terk eder, bir yolculuğa çıkar. Okuru düşünmeye zorlayan yazar, satır aralarında soruyor: İnsan, güvenli ve huzurlu alanı, bilinmeyen uğruna neden terk eder? Manastırdaki görevini bırakıp, çay keşişi olmaya karar veren kahraman, yaşamını yeniden yapılandırırken kendini yeniden tanımaya büyük bir cesaretle atılıyor.
Yazarın eşsiz hayal gücüyle yaratılan Panga Köylerinde çay keşişi oluyor ve birçok insan tanıyor. Her tanıdığı insanla kendini de tanıyor. Kendini tanıdıkça içindeki boşluk büyüyor. Yeni yerler tanımak, yaptığı işte de taktir görmek tamam ama ruhunda bir şey eksik. Eksik olan ne?
Kahramanımız Dex, içindeki eksikliğin farkında olsa da yapmak istediklerini yapan, özgür ve akışta. Tam bu anda baş kahraman Dex, eserin ritmini yükselten ve bilimkurgu kategorisine çeken diğer kahraman robot Mosscap la karşılaşır. Robotun sorusu çok manidardır. “Neye ihtiyacın var?” Dex, yalnızlığını bölen bu meraklı varlıkla ne yapacaktır? Bir robotla kolay iletişim kurulabilir mi?
Bilimkurgu şu an bize olağan üstü ya da imkânsız gibi gelen ancak gelecekte karşılaşma imkânı olan, halleri, olayları işaret eder. Olmaz dediğimiz şey bu romanda karşımıza çıkıveriyor ve Dax’in bütün algıları değişiyor. Robot Mosscap, mekanik bir varlık değil aynı zamanda gözlemci ve odaklanma yetisi fazla. Mantıklı ve bir doğa sever…
Eserin ilerleyen bölümlerinde korku, eko sistem, ölüm içeren temalar üzerine kurgulandığını görüyoruz. Her iki karakterin de yaşadıkları olaylar karşısında kendini irdelemeleri, farklılıkları, oluşumları ve yaşamları hakkında fikir yürütmeleri kitabın ritmini yükseltiyor. Her ikisinin de kendi sınırlarında kendini aşıyor olması kitabı psikolojik yönden değerlendirmemizi de sağlıyor. Bazen hayatta kalmak, yardım istemeyi gerektirebilir, robot dahi olsa…
Kitabın ikinci bölümünde olaylar, ana karakter Dex ve Mosscap’la, daha insani boyuta taşınmakta. Günün birinde robotlarla yaşayacağımızın ön bilgisi gibi. Mosscap’ın hayranlık uyandıran insani davranışları, güven uyandırması ön planda. Zamanla bunun iş birliği haline dönüşmesi, zaman zaman oluşan ihtiyaçların her iki taraf için de gerektiği gibi giderilmesi, her ikisinin de birbirinin varlığına saygı göstermesi, sorumluluk alması robotlarla yaşayacağımız günlerin fragmanı gibi.
Kitabın son bölümünde aile ve sosyal çevrenin insan için ne denli gerekli olduğunun altı çizilirken, Mosscap’la bu ilişkileri yeniden keşfeden baş kahraman Dex’in mutluluğunu okuyoruz.
Keşiş Dex ile robot Mosscap’ın serüveni sadece robot insan ilişkisi değil aynı zamanda çevreyi ve kendimizi tanımak üzerine bir yolculuk.
