Taş Tepeler Projesi Koordinatörü Prof. Dr. Necmi Karul, Göbeklitepe’de keşfedilen ve Neolitik Çağ’ın ritüellerine ışık tutacak olan insan heykeli hakkında yeni bilgiler paylaştı. Bir eli göğsünde, bir eli karnında betimlenen bu heykel, bölgedeki inanç sistemini anlamak açısından önemli bir buluntu olarak değerlendiriliyor.
Göbeklitepe’de B ve D yapıları arasındaki bir mekânda, duvarın içerisine yatay şekilde yerleştirilmiş halde bulunan heykel, geçtiğimiz aylarda duyurulmuştu. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, keşfi “Neolitik Çağ’ın ritüellerine ışık tutacak değerli bir buluntu” olarak nitelendirmişti.
Hürriyet'ten Umut Erdem'e konuşan Taş Tepeler Projesi Koordinatörü Prof. Dr. Necmi Karul, antik kentteki son çalışmaları anlattı. Prof. Dr. Necmi Karul, heykelin özelliklerine dair şu bilgileri aktardı:
Heykelin kaide kısmının eksik olduğunu belirten Karul, “Eser oldukça gerçekçi ve Göbeklitepe’de daha önce bulunan örneklerle aynı üslubu taşıyor. Bir eli karnında, diğer eli göğsünde şekillendirilmiş. Bu duruş, hem Göbeklitepe’de hem de çağdaş yerleşimlerde karşımıza çıkan bir özellik” dedi.
Kazı çalışmalarının yoğunlaştırıldığı alanlardan da söz eden Karul, “Taş Tepeler Projesi kapsamında yapılan çalışmalarda anıtsal yapılar, kulübeler, insan ve hayvan heykelleri, kabartmalar ortaya çıkarıldı. Koruma çatısının altında bulunan A, B, C ve D yapılarının temas noktalarında araştırmalarımızı yoğunlaştırdık” ifadelerini kullandı.
Heykelin ritüel amaçlı kullanıldığı düşünülüyor
Heykelin duvara yerleştirilme biçimini değerlendiren Karul, “Bu eserin bir yapı taşı olarak değil, bir ritüelin parçası olarak bilinçli şekilde konumlandırıldığını düşünüyoruz” açıklamasında bulundu. Göbeklitepe’de bugüne kadar daha çok hayvan figürlerinin bulunduğunu hatırlatan Karul, insan betimlerinin sonraki dönemlerde artış gösterdiğini de belirtti.
Yerleşik hayatın etkisi
Karul’a göre Neolitik dönemde insan, başlangıçta kendisini hayvanlar dünyasının bir parçası olarak görüyordu. Ancak yerleşik yaşama geçişle birlikte kendisini evrenin merkezine koymaya başladı ve insan heykellerinin sayısı arttı. Karul, “Her heykel, duruşu ve yapım biçimiyle tarih öncesi toplumların ideolojik yaklaşımını anlamamız için çok değerli. Bu buluntu, Göbeklitepe’nin daha iyi tanımlanmasına katkı sağlayacak” sözleriyle açıklamalarını noktaladı.
